Xu hướng việc làm mới do tác đông của công nghệ

Tác động của công nghệ với xu hướng việc làm mới

Công nghệ đang tạo ra những thay đổi sâu sắc trong xu hướng việc làm, từ tự động hóa đến trí tuệ nhân tạo (AI), và ảnh hưởng đến cả người lao động lẫn doanh nghiệp. Dưới đây là những tác động chính của công nghệ với việc làm:

• Tự động hóa và giảm nhu cầu lao động thủ công: Nhiều công việc lao động chân tay và lặp đi lặp lại đang bị thay thế bởi robot và hệ thống tự động hóa. Theo một báo cáo của McKinsey, 45% các hoạt động hiện tại có thể được tự động hóa bằng công nghệ hiện có, đặc biệt trong các ngành sản xuất và hậu cần.

Ví dụ: Amazon đã triển khai hơn 350.000 robot tại các kho hàng trên toàn cầu, giúp tăng tốc độ xử lý đơn hàng và giảm chi phí lao động.

• Thay đổi kỹ năng yêu cầu từ nhân viên: Công nghệ mới đòi hỏi lao động phải có kỹ năng kỹ thuật số cao hơn, đồng thời các kỹ năng mềm như tư duy sáng tạo, quản lý dự án, và giải quyết vấn đề cũng trở nên quan trọng. Một nghiên cứu từ World Economic Forum cho thấy, đến năm 2025, khoảng 50% lực lượng lao động sẽ cần nâng cao kỹ năng hoặc tái đào tạo để thích ứng với các công nghệ mới.

Ví dụ: Microsoft đã đầu tư mạnh vào chương trình tái đào tạo nhân viên về kỹ năng AI và điện toán đám mây, giúp công ty duy trì tính cạnh tranh và phát triển nhân lực.

• Tăng cường xu hướng làm việc từ xa và linh hoạt: Công nghệ đã mở ra khả năng làm việc từ xa, đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí văn phòng và tăng cường năng suất. Theo khảo sát của Gartner, 82% lãnh đạo doanh nghiệp dự định cho phép làm việc từ xa ít nhất một phần thời gian sau đại dịch.

Ví dụ: Dropbox đã chuyển đổi hoàn toàn sang mô hình làm việc từ xa vĩnh viễn, gọi đó là “Virtual First”, giúp công ty linh hoạt hơn trong việc quản lý nhân sự và cải thiện hiệu quả làm việc.

• Sự xuất hiện của các công việc mới trong lĩnh vực công nghệ: Trong khi nhiều công việc truyền thống bị giảm sút, các công việc liên quan đến công nghệ như lập trình viên, chuyên gia dữ liệu, và kỹ sư trí tuệ nhân tạo đang gia tăng mạnh mẽ. Một báo cáo của LinkedIn cho thấy, số lượng vị trí về AI đã tăng 74% trong 4 năm qua.

Ví dụ: Tesla không chỉ tập trung vào sản xuất ô tô mà còn mở rộng phát triển hệ thống lái tự động và AI, tạo ra hàng ngàn công việc mới trong các lĩnh vực kỹ thuật cao.

• Gia tăng đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học: AI đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, từ chăm sóc khách hàng đến quản lý chuỗi cung ứng. Công nghệ này giúp tăng năng suất và hiệu quả công việc, đồng thời giảm nhu cầu đối với các công việc lặp đi lặp lại.

Ví dụ: IBM đã đầu tư mạnh mẽ vào AI và điện toán đám mây, giúp các doanh nghiệp tự động hóa quy trình và cải thiện khả năng ra quyết định bằng dữ liệu.

Những thay đổi này cho thấy sự tác động sâu sắc của công nghệ đối với việc làm, buộc các doanh nghiệp và người lao động phải liên tục cập nhật kỹ năng và phương thức làm việc mới để duy trì tính cạnh tranh trong thị trường lao động.

Xu hướng việc làm trong bối cảnh công nghệ mới

Xu hướng việc làm trong bối cảnh công nghệ mới đã có những thay đổi rõ rệt. Dưới đây là những xu hướng chính cùng với số liệu minh chứng và nguồn dẫn:

• Tăng cường vai trò của công nghệ số trong việc làm: Các lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data) và điện toán đám mây, đang phát triển mạnh. Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2023, đến năm 2025, hơn 97 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra trong các lĩnh vực công nghệ, trong khi 85 triệu việc làm truyền thống có thể bị thay thếu cầu về kỹ năng kỹ thuật số và dữ liệu**: Các ngành nghề liên quan đến phân tích dữ liệu, lập trình, và kỹ thuật phần mềm đang ngày càng quan trọng. Số liệu từ LinkedIn năm 2023 cho thấy rằng các kỹ năng kỹ thuật số đang chiếm 40% trong số những kỹ năng được yêu cầu nhất cho các công việc mới .
• V xa và làm việc linh hoạt trở thành tiêu chuẩn: Trong bối cảnh hậu đại dịch COVID-19, làm việc từ xa và các hình thức làm việc linh hoạt đã trở thành lựa chọn phổ biến. Theo khảo sát của McKinsey, có tới 58% người lao động tại Mỹ muốn làm việc từ xa ít nhất một ngày mỗi tuần, và 35% trong số đó muốn làm việc từ xa toàn thời gian .
• Sự gia tănngành nghề liên quan đến bền vững: Các công việc liên quan đến năng lượng tái tạo và các ngành bền vững ngày càng gia tăng do các công ty và chính phủ cam kết thực hiện các mục tiêu bền vững. Báo cáo của ILO (Tổ chức Lao động Quốc tế) cho biết, đến năm 2030, hơn 24 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra thông qua việc phát triển các nền kinh tế xanh .
• Kỹ năng mềm được con: Ngoài kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm như khả năng giao tiếp, giải quyết vấn đề, và tư duy sáng tạo cũng trở nên quan trọng trong môi trường công nghệ mới. Một nghiên cứu từ LinkedIn chỉ ra rằng 89% nhà tuyển dụng cho biết kỹ năng mềm là yếu tố quyết định khi lựa chọn ứng viên .

Những số liệu và xu hướng này chg công nghệ và kỹ năng kỹ thuật số đang định hình lại thị trường lao động, đồng thời mở ra cơ hội mới cho những ai có thể thích ứng và phát triển trong bối cảnh này.

Những loại công việc sẽ bị thu hẹp hoặc biến mất trong bối cảnh công nghệ mới

Những loại công việc nào sẽ bị thu hẹp hoặc biến mất trong bối cảnh công nghệ mới đang phát triển mạnh mẽ:

• Công việc thủ công và lặp đi lặp lại: Những công việc như lắp ráp và vận hành máy móc đơn giản trong nhà máy đang dần bị thay thế bởi robot và công nghệ tự động hóa. Theo nghiên cứu của McKinsey, khoảng 800 triệu việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi tự động hóa vào năm 2030, đặc biệt là lao động không có tay nghề hoặc lao động làm việc theo quy trình lặp lại .
• Nhân viên văn phòng hành chính cơ bản: Công nghệ tự động hóa và phần mềm quản lý văn phòng ngày càng phát triển, giảm bớt sự cần thiết của các vị trí như trợ lý hành chính, thư ký văn phòng và quản lý hồ sơ giấy tờ. Một khảo sát của Gartner cho thấy 69% nhà lãnh đạo nhân sự tin rằng tự động hóa sẽ thay thế một số vị trí hành chính trong ba năm tới .
• Nhân viên thu ngân: Với sự gia tăng của thanh toán trực tuyến và hệ thống tự thanh toán tại cửa hàng, nhiều siêu thị và cửa hàng bán lẻ đang dần thay thế nhân viên thu ngân truyền thống. Theo báo cáo của Statista, số lượng giao dịch thanh toán tự động đã tăng 50% từ năm 2020 đến 2023, dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới .
• Nhân viên dịch vụ khách hàng truyền thống: Chatbot và trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế các vị trí chăm sóc khách hàng cơ bản, đặc biệt là những công việc có thể tự động hóa như trả lời email và cuộc gọi cơ bản. Theo khảo sát của Salesforce, khoảng 69% người tiêu dùng cho biết họ thích tương tác với chatbot cho các vấn đề đơn giản .
• Nhà báo và biên tập viên tin tức: Trí tuệ nhân tạo ngày càng được sử dụng trong việc viết tin tức và tổng hợp thông tin, làm giảm nhu cầu đối với nhà báo và biên tập viên cho các công việc đơn giản. Một báo cáo của Reuters cho biết 52% nhà báo tin rằng AI sẽ thay đổi cách họ làm việc, và nhiều công việc biên tập viên có thể bị ảnh hưởng trong tương lai .
• Tài xế taxi, lái xe tải: Với sự phát triển của xe tự lái, nhu cầu cho các công việc như tài xế taxi và lái xe tải có khả năng giảm dần khi công nghệ này trở nên phổ biến. Theo nghiên cứu của Deloitte, khoảng 4 triệu tài xế ở Mỹ có thể bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của xe tự lái trong vòng 10 năm tới .
• Nhân viên sản xuất trong các ngành truyền thống: Nhiều công việc sản xuất truyền thống đang bị ảnh hưởng bởi tự động hóa và robot công nghiệp, làm giảm số lượng lao động cần thiết trong các nhà máy sản xuất ô tô, điện tử và dệt may. Theo báo cáo của World Economic Forum, tự động hóa có thể thay thế 75 triệu việc làm trong các ngành sản xuất đến năm 2025 .
• Nhân viên hỗ trợ IT cơ bản: Với sự xuất hiện của các giải pháp tự khắc phục sự cố và AI hỗ trợ kỹ thuật, nhiều công việc liên quan đến hỗ trợ IT cấp thấp có khả năng bị thu hẹp. Theo một báo cáo của Forrester, đến năm 2025, khoảng 30% nhân viên hỗ trợ IT có thể được thay thế bởi công nghệ tự động hóa .

Những xu hướng này cho thấy rõ rằng công nghệ mới đang thay đổi bản chất của thị trường lao động, và những công việc có tính lặp đi lặp lại hoặc không đòi hỏi kỹ năng cao sẽ gặp nhiều thách thức trong tương lai.

Ảnh hưởng của xu hướng việc làm mới đối với doanh nghiệp

Xu hướng việc làm mới trong bối cảnh công nghệ đang phát triển mạnh mẽ không chỉ ảnh hưởng đến người lao động, mà còn có tác động lớn đến các doanh nghiệp. Dưới đây là những tác động chính đối với doanh nghiệp kèm ví dụ minh họa và số liệu cụ thể:

• Tăng cường đầu tư vào công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI): Để cạnh tranh và tối ưu hóa hiệu suất, các doanh nghiệp ngày càng đầu tư nhiều hơn vào công nghệ tự động hóa và AI. Theo báo cáo của McKinsey, 66% các công ty đang thử nghiệm hoặc áp dụng AI vào năm 2023, và việc tự động hóa có thể giúp tăng 20-25% hiệu suất lao động trong các ngành công nghiệp sản xuất.

Ví dụ: Tập đoàn Amazon đã triển khai hơn 350.000 robot tự động tại các kho hàng trên toàn thế giới, giúp tăng tốc độ xử lý đơn hàng và giảm chi phí nhân công. Kết quả, Amazon có thể xử lý hàng triệu đơn hàng mỗi ngày trong các đợt cao điểm như Black Friday.

• Nhu cầu tuyển dụng lao động có kỹ năng cao: Với việc áp dụng công nghệ mới, các doanh nghiệp cần tuyển dụng những lao động có kỹ năng kỹ thuật số và chuyên môn cao hơn. Theo một báo cáo của World Economic Forum, đến năm 2025, hơn 50% nhân viên sẽ cần tái đào tạo hoặc nâng cao kỹ năng do sự thay đổi của công nghệ. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược tuyển dụng và đào tạo lại nhân viên hiện tại.

Ví dụ: Microsoft đã đầu tư 25 triệu USD vào chương trình tái đào tạo nhân viên về kỹ năng AI và điện toán đám mây. Điều này giúp công ty không chỉ giữ chân nhân viên mà còn đảm bảo họ có khả năng đáp ứng các nhu cầu công việc mới.

• Thay đổi trong mô hình làm việc: Làm việc từ xa và linh hoạt đã trở thành xu hướng chính sau đại dịch COVID-19. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí văn phòng và thu hút nhân tài từ nhiều địa điểm khác nhau. Một khảo sát của Gartner cho thấy 82% lãnh đạo doanh nghiệp dự định cho phép làm việc từ xa ít nhất một phần thời gian sau đại dịch, giúp tiết kiệm chi phí văn phòng đến 30%.

Ví dụ: Công ty Twitter đã áp dụng chính sách làm việc từ xa vĩnh viễn cho nhân viên sau khi nhận thấy sự tăng cường năng suất và sự hài lòng của nhân viên trong giai đoạn đại dịch. Điều này giúp công ty thu hút được nhiều ứng viên tài năng mà không bị giới hạn về địa lý.

• Gia tăng sự cạnh tranh về kỹ năng và nhân tài: Khi doanh nghiệp chuyển dịch sang các công nghệ mới, sự cạnh tranh để thu hút nhân tài có kỹ năng cao, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, ngày càng trở nên gay gắt. Một nghiên cứu của Korn Ferry dự báo rằng đến năm 2030, các doanh nghiệp trên toàn cầu có thể thiếu hụt 85 triệu lao động có kỹ năng cao, gây ra thiệt hại lên tới 8,5 nghìn tỷ USD do năng suất suy giảm.

Ví dụ: Các công ty công nghệ lớn như Google, Facebook, và Apple không ngừng cạnh tranh để thu hút kỹ sư phần mềm và chuyên gia AI hàng đầu với mức lương và chế độ đãi ngộ hấp dẫn. Điều này gây áp lực cho các công ty nhỏ và vừa khi họ khó có thể cạnh tranh về tài chính.

• Áp lực tái đào tạo nhân viên và xây dựng văn hóa học hỏi liên tục: Để theo kịp sự thay đổi của công nghệ và tránh tình trạng mất đi nhân tài, các doanh nghiệp phải đầu tư vào đào tạo liên tục cho nhân viên. Theo một báo cáo của IBM, 120 triệu lao động trên toàn cầu sẽ cần được tái đào tạo trong ba năm tới để đáp ứng các yêu cầu công việc mới do công nghệ tự động hóa và AI tạo ra.

Ví dụ: Công ty Siemens đã triển khai chương trình đào tạo nội bộ rộng rãi nhằm trang bị cho nhân viên kỹ năng số và khả năng làm việc với công nghệ tự động hóa, giúp công ty duy trì tính cạnh tranh trên thị trường và giữ vững năng suất lao động.

Những tác động này cho thấy rằng các doanh nghiệp cần thay đổi chiến lược tuyển dụng, đào tạo và đầu tư vào công nghệ để đáp ứng xu hướng việc làm mới. Những doanh nghiệp linh hoạt và tiên phong trong việc thích ứng sẽ có lợi thế trong việc phát triển và duy trì cạnh tranh trong bối cảnh công nghệ liên tục tiến bộ.

Doanh nghiệp cần làm gì để ứng phó với những thay đổi về xu hướng việc làm

Để ứng phó với những thay đổi về xu hướng việc làm trong bối cảnh công nghệ mới, doanh nghiệp cần có các chiến lược linh hoạt và chủ động. Dưới đây là những biện pháp mà doanh nghiệp có thể thực hiện để thích nghi với sự thay đổi:

• Đầu tư vào công nghệ và tự động hóa: Doanh nghiệp cần tăng cường đầu tư vào các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và điện toán đám mây để cải thiện hiệu suất và giảm chi phí vận hành. Việc áp dụng công nghệ có thể giúp doanh nghiệp tự động hóa các quy trình lặp lại, từ đó tối ưu hóa nguồn lực nhân sự và tăng cường năng suất lao động.

Ví dụ: Hãng xe Ford đã đầu tư hàng triệu USD vào robot và công nghệ tự động hóa để tăng tốc độ sản xuất và giảm thời gian nghỉ do lỗi hệ thống, góp phần tăng hiệu suất sản xuất hơn 20%.

• Tập trung vào đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân viên: Doanh nghiệp cần xây dựng các chương trình đào tạo để nâng cao kỹ năng kỹ thuật số và kỹ năng mềm cho nhân viên, đặc biệt là các kỹ năng liên quan đến công nghệ mới. Việc phát triển một văn hóa học tập liên tục giúp nhân viên dễ dàng thích ứng với những thay đổi và đảm bảo họ có thể đóng góp lâu dài cho doanh nghiệp.

Ví dụ: Công ty IBM đã triển khai sáng kiến “SkillsBuild” nhằm cung cấp các khóa học về kỹ năng số miễn phí cho nhân viên và cộng đồng, giúp họ phát triển các kỹ năng về AI, an ninh mạng và dữ liệu.

• Thay đổi mô hình làm việc linh hoạt: Mô hình làm việc từ xa và làm việc linh hoạt đang trở thành xu hướng phổ biến, giúp doanh nghiệp giảm chi phí văn phòng và thu hút nhân tài toàn cầu. Doanh nghiệp cần xây dựng các công cụ và hệ thống hỗ trợ để đảm bảo sự linh hoạt trong công việc mà không làm giảm hiệu suất.

Ví dụ: Công ty Dropbox đã chuyển đổi sang mô hình làm việc “Virtual First,” trong đó nhân viên có thể làm việc từ bất cứ đâu, giúp cải thiện khả năng cân bằng công việc và cuộc sống, đồng thời giảm chi phí vận hành văn phòng.

• Thu hút và giữ chân nhân tài kỹ thuật cao: Với sự gia tăng của công nghệ, việc cạnh tranh để thu hút nhân tài kỹ thuật cao sẽ ngày càng khốc liệt. Doanh nghiệp cần có chiến lược đãi ngộ cạnh tranh, môi trường làm việc sáng tạo và cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng để giữ chân các tài năng này.

Ví dụ: Google và các tập đoàn công nghệ lớn thường xuyên tổ chức các sự kiện đào tạo, phát triển sáng tạo và cung cấp môi trường làm việc thân thiện nhằm thu hút những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ.

• Tái cấu trúc tổ chức và quy trình làm việc: Doanh nghiệp cần sẵn sàng điều chỉnh cấu trúc tổ chức để phù hợp với những thay đổi trong môi trường lao động. Điều này bao gồm việc xây dựng các đội ngũ đa ngành để tăng cường sự hợp tác giữa các bộ phận và tối ưu hóa quy trình ra quyết định.

Ví dụ: Công ty Unilever đã áp dụng mô hình tổ chức “agile” để giảm bớt tầng lớp quản lý và tăng cường tính linh hoạt trong các dự án, giúp họ nhanh chóng phản ứng với các thay đổi thị trường và cải thiện khả năng đổi mới sản phẩm.

• Đổi mới và phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp với xu hướng thị trường: Doanh nghiệp cần liên tục đổi mới và điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong bối cảnh xu hướng công nghệ mới nổi. Việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) sẽ giúp doanh nghiệp duy trì tính cạnh tranh.

Ví dụ: Tesla không chỉ tập trung vào sản xuất ô tô điện mà còn đầu tư mạnh vào công nghệ tự lái và hệ thống năng lượng bền vững, giúp công ty luôn dẫn đầu trong ngành công nghiệp ô tô.

• Tăng cường sự hợp tác với đối tác và startup: Để phát triển nhanh chóng và hiệu quả, doanh nghiệp cần tìm kiếm các cơ hội hợp tác với các startup công nghệ và các đối tác chiến lược. Việc hợp tác này giúp doanh nghiệp tiếp cận với những công nghệ mới mà không phải đầu tư quá nhiều tài nguyên ban đầu.

Ví dụ: BMW đã hợp tác với các startup công nghệ tự động hóa để phát triển xe tự lái, từ đó giúp công ty tiếp cận nhanh chóng với công nghệ tiên tiến mà không cần phải tự phát triển từ đầu.

Bằng cách triển khai các biện pháp này, doanh nghiệp sẽ không chỉ ứng phó với những thay đổi về xu hướng việc làm mà còn duy trì sự cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh công nghệ liên tục thay đổi.

Sinh viên hoặc người lao động cần chuẩn bị gì để có được việc làm tốt trong bối cảnh này

Để chuẩn bị cho việc làm tốt trong bối cảnh thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng, sinh viên và người lao động cần chú trọng vào một số yếu tố sau:

• Phát triển kỹ năng kỹ thuật số: Kỹ năng công nghệ ngày càng trở nên quan trọng trong mọi lĩnh vực. Người lao động cần nắm vững các kỹ năng như lập trình, phân tích dữ liệu, sử dụng phần mềm quản lý và làm việc với các công cụ trực tuyến. Nhiều khóa học trực tuyến miễn phí và có phí từ các nền tảng như Coursera, edX, và Udacity có thể giúp phát triển những kỹ năng này.
• Học hỏi và phát triển kỹ năng mềm: Kỹ năng mềm như giao tiếp, tư duy phản biện, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề rất quan trọng trong môi trường làm việc hiện đại. Theo một nghiên cứu từ LinkedIn, 92% nhà tuyển dụng coi trọng kỹ năng mềm ngang bằng hoặc thậm chí hơn kỹ năng chuyên môn.
• Thích ứng với sự thay đổi: Khả năng linh hoạt và thích ứng với các thay đổi trong công việc và công nghệ là rất cần thiết. Người lao động cần thường xuyên cập nhật kiến thức và sẵn sàng học hỏi những điều mới. Việc tham gia các hội thảo, khóa học và mạng lưới nghề nghiệp sẽ giúp họ duy trì sự nhạy bén với xu hướng thị trường.
• Xây dựng mạng lưới quan hệ: Kết nối với các chuyên gia trong ngành thông qua các sự kiện, hội thảo hoặc mạng xã hội chuyên nghiệp như LinkedIn sẽ giúp mở rộng cơ hội nghề nghiệp. Một nghiên cứu của Jobvite cho thấy rằng 70% việc làm được tìm thấy thông qua mạng lưới quan hệ.
• Có trải nghiệm thực tế: Tham gia thực tập, dự án tình nguyện hoặc làm việc bán thời gian liên quan đến lĩnh vực mong muốn sẽ giúp sinh viên và người lao động tích lũy kinh nghiệm quý báu. Theo một khảo sát của NACE, 61% nhà tuyển dụng ưu tiên ứng viên có kinh nghiệm thực tế.
• Tìm hiểu về ngành nghề và xu hướng thị trường: Việc nắm bắt thông tin về các ngành nghề có tiềm năng phát triển và xu hướng việc làm sẽ giúp người lao động có định hướng rõ ràng hơn. Đọc các báo cáo ngành, tham gia các buổi hội thảo hoặc theo dõi các chuyên gia trong lĩnh vực qua các nền tảng truyền thông xã hội sẽ là những cách hiệu quả để cập nhật thông tin.
• Chứng chỉ chuyên môn: Đối với nhiều ngành nghề, việc có chứng chỉ chuyên môn sẽ tăng cường sự cạnh tranh trong tuyển dụng. Nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, quản trị dự án, hay marketing đều có những chứng chỉ uy tín mà người lao động có thể theo đuổi.

Bằng cách tập trung vào những yếu tố này, sinh viên và người lao động có thể chuẩn bị tốt hơn cho việc tìm kiếm và phát triển sự nghiệp trong môi trường lao động đang thay đổi.