Bạn từng ngồi trước bàn làm việc, quyết tâm “hôm nay phải thật năng suất”… rồi chợt nhận ra đã lướt mạng xã hội suốt một tiếng? Đừng lo, bạn không cô đơn! Trì hoãn là “căn bệnh” chung của rất nhiều người, nhưng tin vui là nó hoàn toàn có thể chữa được. Chỉ cần hiểu đúng nguyên nhân và áp dụng các chiến lược phù hợp, bạn sẽ thoát khỏi vòng lặp “để mai tính” và biến năng suất thành thói quen. Sẵn sàng chưa? Hãy cùng khám phá cách đánh bại trì hoãn khi làm việc ngay hôm nay!
Tại sao chúng ta thường xuyên bị trì hoãn hi đang làm việc? Lý do?
Trì hoãn không đơn thuần là một thói quen xấu, mà là một phản ứng tâm lý phức tạp của não bộ khi phải đối mặt với áp lực, sự không chắc chắn hoặc thiếu động lực. Hiểu rõ nguyên nhân sâu xa của trì hoãn là bước đầu tiên để kiểm soát và khắc phục nó. Dưới đây là một phân tích chi tiết hơn về các lý do khiến chúng ta dễ dàng trì hoãn khi làm việc.
1. Sợ thất bại – Khi không làm thì cũng không sai
Trì hoãn đôi khi không phải vì lười biếng, mà vì bạn sợ rằng nếu bắt tay vào làm, kết quả sẽ không như mong đợi. Nỗi sợ thất bại khiến não bộ tìm cách né tránh nhiệm vụ, bởi nếu không làm gì cả, bạn sẽ không phải đối mặt với cảm giác thất vọng.
Giả sử bạn phải viết một bản kế hoạch quan trọng, nhưng vì lo rằng bản thân không đủ giỏi hoặc kết quả không đạt kỳ vọng, bạn trì hoãn bằng cách làm những việc “có vẻ bận rộn” như kiểm tra email, dọn dẹp bàn làm việc hay thậm chí đọc thêm tài liệu mà bạn không thực sự cần. Đây là cách não bộ đánh lừa bạn rằng bạn vẫn đang làm việc, nhưng thực chất bạn chỉ đang trốn tránh nhiệm vụ chính.
Cách khắc phục? Hãy chấp nhận rằng không có gì hoàn hảo ngay từ đầu. Bắt đầu bằng một bản thảo sơ bộ, chấp nhận rằng có thể sẽ có sai sót, nhưng làm xong còn hơn không làm gì cả.
2. Thiếu động lực – Khi công việc không mang lại phần thưởng ngay lập tức
Não bộ con người được lập trình để tìm kiếm sự hài lòng tức thì. Những thứ như lướt mạng xã hội, xem video giải trí hay trò chuyện với bạn bè mang lại dopamine – một chất hóa học tạo cảm giác vui vẻ ngay lập tức. Trong khi đó, hầu hết công việc quan trọng lại không cho thấy kết quả ngay lập tức, mà đòi hỏi thời gian và công sức.
Ví dụ, nếu bạn đang cố gắng viết một bài báo cáo dài, bạn sẽ không thấy kết quả ngay sau 5 phút đầu tiên. Nhưng nếu bạn mở điện thoại lên và lướt một đoạn video ngắn, bạn sẽ ngay lập tức có cảm giác thỏa mãn. Chính sự mất cân bằng này khiến bạn dễ trì hoãn những nhiệm vụ lớn.
Giải pháp là tạo ra phần thưởng nhỏ cho bản thân. Chia công việc thành những phần nhỏ hơn, mỗi khi hoàn thành một phần, bạn có thể tự thưởng bằng một tách cà phê, một bản nhạc yêu thích hoặc 5 phút thư giãn. Điều này giúp não bộ cảm thấy có động lực hơn để tiếp tục.
3. Công việc quá lớn – Khi chưa bắt đầu đã thấy ngợp
Một trong những lý do phổ biến nhất khiến chúng ta trì hoãn là vì công việc trông quá khổng lồ và phức tạp. Khi nhìn thấy một nhiệm vụ quá lớn, não bộ sẽ phản ứng bằng cách… tắt luôn.
Ví dụ, nếu bạn phải hoàn thành một dự án dài 50 trang, bạn sẽ dễ có cảm giác “còn lâu mới xong”, dẫn đến việc né tránh. Tương tự, nếu bạn phải dọn dẹp cả căn phòng bừa bộn, bạn có thể sẽ bỏ cuộc ngay từ khi mới nghĩ đến nó.
Cách khắc phục? Chia nhỏ công việc. Thay vì nghĩ rằng bạn phải hoàn thành cả dự án 50 trang, hãy tập trung vào việc viết một đoạn mở đầu. Thay vì nghĩ đến cả căn phòng, hãy bắt đầu bằng việc dọn một chiếc bàn. Khi bạn làm được một phần nhỏ, động lực sẽ tăng lên và giúp bạn tiếp tục.
4. Dễ bị phân tâm – Khi thế giới xung quanh có quá nhiều thứ hấp dẫn hơn công việc
Không phải ngẫu nhiên mà bạn có thể ngồi làm việc 8 tiếng nhưng vẫn thấy chưa làm được bao nhiêu. Điện thoại, thông báo email, đồng nghiệp trò chuyện, tin tức hấp dẫn – tất cả đều là những yếu tố khiến bạn bị gián đoạn liên tục.
Não bộ con người không giỏi trong việc đa nhiệm. Mỗi lần bị gián đoạn, bạn sẽ mất một khoảng thời gian để quay lại trạng thái tập trung ban đầu. Nếu cứ liên tục bị phân tâm, năng suất của bạn sẽ giảm mạnh.
Giải pháp? Tạo môi trường làm việc “kháng phân tâm”.
- Đặt điện thoại ở chế độ im lặng hoặc xa khỏi tầm tay.
- Sử dụng các ứng dụng chặn mạng xã hội trong giờ làm việc.
- Làm việc trong không gian yên tĩnh, tránh xa những yếu tố gây xao nhãng.
5. Thiếu sự rõ ràng – Khi không biết phải bắt đầu từ đâu
Bạn có bao giờ mở máy tính lên, dự định làm việc, nhưng rồi thấy mình lạc lối giữa hàng chục email, thông tin và nhiệm vụ chưa? Khi công việc không có một hướng đi rõ ràng, bạn sẽ dễ dàng bị cuốn vào những việc không quan trọng thay vì tập trung vào nhiệm vụ chính.
Giải pháp? Lập kế hoạch chi tiết. Trước khi bắt đầu làm việc, hãy viết ra danh sách những bước cần làm. Khi đã có hướng đi rõ ràng, bạn sẽ giảm bớt sự lúng túng và tập trung tốt hơn.
6. Áp lực và kiệt sức – Khi não bộ cần nghỉ ngơi nhưng bạn cứ ép nó làm việc
Đôi khi, trì hoãn không phải vì lười biếng, mà vì bạn đã làm việc quá nhiều mà không cho bản thân thời gian để phục hồi. Khi bị căng thẳng hoặc kiệt sức, não bộ sẽ tự động tìm cách trốn tránh những nhiệm vụ khó khăn và chuyển sang làm những việc nhẹ nhàng hơn để giảm tải.
Giải pháp? Làm việc khoa học và nghỉ ngơi hợp lý.
- Sử dụng phương pháp Pomodoro: 25 phút làm việc, 5 phút nghỉ ngơi.
- Đừng làm việc liên tục trong thời gian dài, hãy dành thời gian thư giãn để giữ cho não bộ luôn tỉnh táo.
Trì hoãn không phải là “bệnh”, mà là thói quen – và thói quen có thể thay đổi
Nếu bạn thường xuyên trì hoãn, đừng tự trách bản thân. Đây không phải là dấu hiệu của sự lười biếng, mà là phản ứng tự nhiên của não bộ khi đối mặt với căng thẳng, sợ hãi hoặc thiếu động lực.
Điều quan trọng nhất là bạn cần hành động ngay bây giờ. Hãy chọn một trong những phương pháp trên và áp dụng ngay hôm nay. Hãy nhớ, chỉ cần bắt đầu với một bước nhỏ, bạn sẽ tạo ra hiệu ứng dây chuyền giúp bản thân làm việc hiệu quả hơn.
Bây giờ, hãy tắt tab này, đặt điện thoại xuống và bắt đầu công việc của bạn ngay đi!
Thời gian trì hoãn quá dài khi đang làm việc?
Nếu bạn trì hoãn quá lâu khi đang làm việc, điều đó có nghĩa là bộ não của bạn đã hoàn toàn “trôi dạt” khỏi quỹ đạo công việc và rơi vào vùng thoải mái của sự trì hoãn. Thay vì chỉ đơn thuần là “nghỉ một chút rồi làm tiếp”, bạn có thể đã vô thức kéo dài thời gian trì hoãn đến mức việc quay lại làm việc trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Tại sao lại như vậy?
1. Hiệu ứng “chìm trong trì hoãn” – Càng trì hoãn, càng khó quay lại
Ban đầu, bạn có thể chỉ định kiểm tra điện thoại trong 5 phút. Nhưng rồi 5 phút đó biến thành 30 phút, thậm chí cả tiếng đồng hồ. Đây là hiệu ứng “chìm trong trì hoãn” – một khi bạn đã dấn thân vào trạng thái trì hoãn quá lâu, bạn sẽ cảm thấy tội lỗi, chán nản, và nghĩ rằng “thôi, để mai làm luôn cho khỏe”.
📌 Cách khắc phục: Hãy áp dụng quy tắc “2 phút hành động”. Khi nhận ra mình đã trì hoãn quá lâu, đừng cố làm ngay một công việc lớn. Thay vào đó, hãy bắt đầu bằng một nhiệm vụ đơn giản chỉ mất 2 phút, như mở file tài liệu, viết một câu đầu tiên, hoặc xem lại kế hoạch. Hành động nhỏ này giúp bạn quay lại trạng thái làm việc dễ dàng hơn.
2. Càng mệt mỏi, càng trì hoãn dài hơn
Trì hoãn dài thường xuất hiện khi bạn đã quá tải, kiệt sức hoặc mất động lực. Nếu bạn liên tục làm việc với cường độ cao mà không có thời gian nghỉ hợp lý, não bộ sẽ tự động chống lại bằng cách kéo dài thời gian trì hoãn để “đòi quyền nghỉ ngơi”.
📌 Cách khắc phục: Kiểm tra lại lịch làm việc của bạn. Nếu bạn đã trì hoãn quá lâu, có thể đó là dấu hiệu của sự kiệt sức chứ không đơn thuần là mất tập trung. Hãy thử áp dụng kỹ thuật Pomodoro (25 phút làm, 5 phút nghỉ) hoặc dành thời gian vận động nhẹ để tái tạo năng lượng trước khi quay lại làm việc.
3. Trì hoãn kéo dài vì không có kế hoạch rõ ràng
Bạn có bao giờ trì hoãn chỉ vì… không biết phải bắt đầu từ đâu? Khi một công việc quá mơ hồ hoặc không có hướng đi cụ thể, bạn sẽ dễ bị cuốn vào những hoạt động vô nghĩa thay vì thực sự bắt tay vào làm.
📌 Cách khắc phục: Ngay khi nhận thấy mình đã trì hoãn quá lâu, hãy dành 3-5 phút để viết ra một danh sách công việc cụ thể. Không cần phải là kế hoạch hoàn hảo, chỉ cần một vài bước rõ ràng để giúp bạn có điểm bắt đầu. Ví dụ, thay vì chỉ ghi “viết báo cáo”, hãy chia nhỏ thành:
- Mở file tài liệu
- Viết phần mở đầu
- Phác thảo 3 ý chính
Một khi bạn có một hướng đi rõ ràng, việc quay lại làm việc sẽ dễ dàng hơn nhiều.
4. Mạng xã hội và “hố đen thời gian”
Nếu thời gian trì hoãn của bạn kéo dài hàng giờ, rất có thể bạn đã rơi vào vòng xoáy của mạng xã hội, video ngắn, hoặc các nội dung giải trí. Những nền tảng này được thiết kế để giữ chân bạn càng lâu càng tốt, khiến bạn không nhận ra mình đã tiêu tốn bao nhiêu thời gian.
📌 Cách khắc phục:
- Đặt giới hạn thời gian trên các ứng dụng gây mất tập trung.
- Sử dụng chế độ không làm phiền trên điện thoại trong giờ làm việc.
- Cài đặt ứng dụng chặn các trang web gây xao nhãng.
Nếu bạn đã “sa chân” vào mạng xã hội quá lâu, hãy tắt ngay thiết bị, đứng dậy đi lại 5 phút, sau đó quay lại bàn làm việc với một nhiệm vụ đơn giản.
5. Cảm giác tội lỗi khiến bạn trì hoãn thêm
Một trong những lý do khiến thời gian trì hoãn kéo dài là bạn cảm thấy tội lỗi vì đã trì hoãn, và thay vì quay lại làm việc, bạn lại tiếp tục trì hoãn để né tránh cảm giác đó. Đây là một vòng lặp nguy hiểm, vì càng cảm thấy tệ, bạn càng có xu hướng tiếp tục tránh né công việc.
📌 Cách khắc phục: Hãy nhớ rằng bạn không cần phải hoàn hảo. Đừng mất thời gian tự trách bản thân vì đã trì hoãn quá lâu – điều đó chỉ làm vấn đề thêm nghiêm trọng. Thay vào đó, hãy chấp nhận rằng mình đã trì hoãn, sau đó tập trung vào bước tiếp theo nhỏ nhất để quay lại công việc.
Nếu bạn đã trì hoãn quá lâu, đừng hoảng sợ. Điều quan trọng là nhận ra điều đó và bắt đầu lại ngay bây giờ. Chỉ cần một hành động nhỏ cũng có thể giúp bạn lấy lại đà làm việc. Vậy nên, hãy đóng tab này, hít một hơi thật sâu và quay lại công việc ngay thôi!
Làm thế nào để tránh trì hoãn thời gian khi đang làm việc?
Tránh trì hoãn khi làm việc không phải là chuyện dễ dàng, đặc biệt khi bộ não luôn tìm cách né tránh những nhiệm vụ khó khăn hoặc không hấp dẫn. Nhưng tin tốt là trì hoãn không phải là bản năng bất di bất dịch, mà là một thói quen có thể thay đổi. Để chiến thắng nó, bạn không thể chỉ dựa vào ý chí – bạn cần chiến lược.
1. Hiểu rõ lý do khiến bạn trì hoãn
Bạn không thể sửa một vấn đề nếu không biết nguyên nhân của nó. Hãy tự hỏi: Tại sao mình lại trì hoãn?
- Công việc quá khó? Hãy chia nhỏ nó ra.
- Không có hứng thú? Tạo ra phần thưởng để thúc đẩy bản thân.
- Quá nhiều thứ gây xao nhãng? Loại bỏ chúng ngay.
- Sợ thất bại? Nhắc nhở mình rằng thà làm chưa hoàn hảo còn hơn không làm gì.
Một khi bạn hiểu được nguyên nhân, bạn sẽ dễ dàng tìm ra cách đối phó với nó.
2. Chia nhỏ công việc – “Nguyên tắc 5 phút”
Bạn trì hoãn không phải vì công việc khó, mà vì bạn thấy nó quá lớn và áp lực. Bộ não luôn tìm cách tránh những nhiệm vụ khiến nó cảm thấy căng thẳng.
📌 Giải pháp: Áp dụng quy tắc 5 phút: Cam kết làm một việc trong 5 phút, sau đó bạn có thể dừng nếu muốn.
Điều kỳ diệu là khi đã bắt đầu, bạn thường sẽ tiếp tục làm vì động lực đã xuất hiện.
Ví dụ, thay vì nói “Mình phải viết báo cáo dài 10 trang” (cảm giác quá nặng nề), hãy nói:
✅ “Mình chỉ cần mở tài liệu và viết một đoạn mở đầu trong 5 phút.”
5 phút đó giúp bạn vượt qua rào cản tâm lý, và hầu như bạn sẽ tiếp tục mà không muốn dừng lại.
3. Xóa bỏ sự xao nhãng – Tắt hết những thứ cám dỗ
Bạn trì hoãn không phải vì lười, mà vì có quá nhiều thứ hấp dẫn hơn công việc: điện thoại, mạng xã hội, tin tức, tin nhắn…
📌 Giải pháp: Hãy biến công việc thành lựa chọn duy nhất:
- Tắt thông báo điện thoại hoặc để xa khỏi tầm mắt.
- Sử dụng chế độ “Không làm phiền” trên máy tính.
- Làm việc trong không gian yên tĩnh (hoặc dùng tai nghe chống ồn nếu cần).
- Chặn các trang web gây xao nhãng bằng các ứng dụng như Freedom, Cold Turkey.
Nếu bạn làm việc trong một môi trường có nhiều người, hãy đeo tai nghe ngay cả khi không nghe nhạc – chỉ riêng việc này đã giúp giảm bớt sự quấy rầy từ đồng nghiệp.
4. Thiết lập thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý
Làm việc liên tục không khiến bạn năng suất hơn – nó chỉ làm bạn kiệt sức và dễ trì hoãn hơn. Hãy áp dụng phương pháp làm việc khoa học.
📌 Kỹ thuật Pomodoro (25-5-30):
- Làm việc tập trung trong 25 phút.
- Nghỉ ngắn 5 phút.
- Sau 3-4 phiên Pomodoro, nghỉ dài 30 phút.
Não bộ sẽ hoạt động hiệu quả hơn khi biết rằng nó chỉ cần tập trung trong một khoảng thời gian ngắn, thay vì nghĩ rằng phải làm việc liên tục suốt cả ngày.
5. Áp dụng nguyên tắc “Làm ngay điều khó nhất”
Hãy bắt đầu ngày làm việc với nhiệm vụ khó khăn nhất – điều bạn muốn trì hoãn nhất.
📌 Lý do? Vì buổi sáng là lúc ý chí và năng lượng của bạn mạnh nhất. Nếu để công việc khó lại đến cuối ngày, bạn sẽ càng có cớ để né tránh nó.
Bạn sẽ thấy một ngày làm việc trôi qua dễ dàng hơn rất nhiều khi đã hoàn thành việc khó ngay từ đầu.
6. Đặt thời gian hoàn thành cụ thể – Đừng để công việc kéo dài vô tận
Bạn có nhận ra rằng khi có deadline sát nút, bạn làm việc cực kỳ nhanh? Đó là vì thời gian giới hạn giúp bạn tập trung tối đa.
📌 Giải pháp: Tự đặt deadline cho từng nhiệm vụ, thậm chí chia nhỏ chúng ra.
Thay vì nói:
❌ “Hôm nay mình cần hoàn thành báo cáo.”
Hãy nói:
✅ “Mình sẽ viết xong phần mở đầu trong 30 phút, sau đó dành 1 giờ để phân tích dữ liệu.”
Nguyên tắc quan trọng: Công việc sẽ kéo dài đúng bằng khoảng thời gian bạn dành cho nó. Nếu bạn không đặt giới hạn, nó có thể kéo dài vô tận.
7. Tạo động lực bằng phần thưởng nhỏ
Nếu công việc không mang lại niềm vui ngay lập tức, hãy tạo phần thưởng để tự thúc đẩy bản thân.
📌 Ví dụ:
- Hoàn thành một nhiệm vụ => Thưởng cho mình một tách cà phê ngon.
- Viết xong 2 trang tài liệu => Nghe bài hát yêu thích.
- Làm xong một dự án lớn => Tự thưởng một buổi tối thư giãn.
Bộ não con người yêu thích phần thưởng. Nếu bạn biết rằng mình sẽ nhận được một thứ gì đó thú vị sau khi hoàn thành công việc, bạn sẽ có động lực hơn để làm.
8. Đừng tự trách mình – Hãy chấp nhận rằng trì hoãn là chuyện bình thường
Cuối cùng, đừng quá khắt khe với bản thân. Ai cũng trì hoãn – kể cả những người thành công nhất. Điều quan trọng không phải là tránh trì hoãn hoàn toàn, mà là nhận ra khi nào mình trì hoãn và điều chỉnh kịp thời.
Nếu bạn lỡ trì hoãn, đừng tự trách bản thân. Hãy chỉ cần bắt đầu lại ngay lập tức, thay vì để nó kéo dài thêm.
Kết luận: Hành động ngay bây giờ!
Trì hoãn không phải là vấn đề của động lực, mà là vấn đề của thói quen. Nếu bạn thực sự muốn làm việc hiệu quả hơn, đừng chỉ đọc bài viết này – hãy áp dụng ngay một trong các phương pháp trên ngay bây giờ.
Vậy nên, thay vì tiếp tục kéo dài thời gian đọc thêm các mẹo chống trì hoãn khác… hãy bắt tay vào làm ngay việc bạn đang định làm!
