Robot là gì? Ứng dụng và tương lai của robot

• Robot, nói trắng ra, là một cỗ máy. Nhưng không phải cỗ máy nào cũng là robot. Cỗ máy rửa bát ở nhà bạn chẳng hạn, nó chỉ giỏi làm sạch bát, chứ không biết giơ tay chào bạn mỗi sáng. Người máy thì khác, nó phải đủ “thông minh” để làm những việc con người bảo, thậm chí làm thay con người.
• Định nghĩa nghe hơi “nghiêm túc” một chút thì: robot là một thiết bị tự động, có khả năng cảm nhận, xử lý thông tin và thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Tức là không chỉ biết làm việc như cái máy, mà còn phải đủ thông minh để điều chỉnh bản thân, giống kiểu người bạn cùng phòng biết rửa bát thay bạn… đúng lúc bạn lười.
• Robot có thể là bất cứ thứ gì. Từ cỗ máy khổng lồ trong nhà máy, chú robot hút bụi chạy loanh quanh dọn nhà, cho đến một con thú cưng robot ngoan hơn hẳn con mèo kiêu kỳ của bạn. Chúng chỉ cần hội tụ hai yếu tố chính: biết “nhìn” thế giới (nhờ cảm biến) và biết “nghĩ” (nhờ thuật toán), là đã được phong danh hiệu “robot”.
• Nhưng đừng tưởng robot là toàn năng. Nó chỉ làm giỏi những việc bạn lập trình cho nó làm. Muốn nó hát karaoke hay mang cà phê thì phải mất công dạy nó, mà dạy xong chưa chắc nó đã giỏi hơn bạn!
• Robot không chỉ là tương lai, mà là hiện tại. Chúng đã và đang thay thế con người trong hàng loạt công việc như chế tạo ô tô, dọn dẹp, thậm chí là làm bảo mẫu cho trẻ con. Nhưng yên tâm, ít nhất đến giờ, chúng chưa đủ thông minh để tranh vai “người yêu” của bạn đâu.
• Tóm lại, robot không phải kẻ thù, cũng không phải cứu tinh. Nó là công cụ, và như mọi công cụ, sử dụng tốt hay không là tùy thuộc vào bạn. Dùng robot hút bụi để cãi nhau với nó, thì lỗi là do bạn, không phải lỗi của nó!

• Đặc điểm nổi bật nhất của robot là sự tự động. Robot không cần bạn phải đứng bên cạnh chỉ bảo từng ly từng tí, chúng biết tự làm việc nhờ vào các chương trình lập trình sẵn. Nhưng đừng nhầm, không phải cái gì tự động cũng là robot nhé. Cái quạt bật tự động không phải là robot, mà chỉ là quạt hơi “có não”.
• Robot biết “nhìn” và “nghe”. Nhờ các loại cảm biến, robot có thể nhận diện môi trường xung quanh. Nó có thể “thấy” đồ vật cản đường, “nghe” bạn ra lệnh, hoặc thậm chí “ngửi” được khí độc. Nhưng, đừng mong nó nhìn bạn với ánh mắt yêu thương – cảm biến thôi mà, có phải trái tim đâu!
• Robot có “trí tuệ”. Đừng hiểu lầm, không phải trí tuệ để tán gẫu hay làm thơ đâu. Trí tuệ ở đây là các thuật toán cho phép nó xử lý dữ liệu, đưa ra quyết định. Ví dụ: robot hút bụi sẽ biết tránh cái ghế, không lao đầu vào mà gãy chổi. Nhưng nếu bạn vứt dép lung tung, nó cũng đành chịu.
• Robot hoạt động chính xác và bền bỉ. Đặc điểm này làm con người phải ghen tị. Bạn có thể nhờ nó lặp lại cùng một công việc hàng nghìn lần mà không nghe thấy câu “em mệt”. Nhưng bạn bảo nó sáng tạo hay ứng biến như con người thì… không. Đó là “sân chơi” mà robot chưa chen chân được.
• Robot có khả năng thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Từ sản xuất công nghiệp, phẫu thuật y khoa đến việc nhắc bạn uống nước – robot đều làm được. Nhưng nó không thay thế bạn trong việc sáng tạo meme hay than thở với bạn bè đâu, vì nó thiếu “kỹ năng cảm xúc”.
• Dễ dàng lập trình và cải tiến. Đây là lợi thế siêu to của robot. Bạn có thể cập nhật phần mềm để nó học thêm những thứ mới, giống như “dạy” một đứa trẻ ngoan ngoãn. Nhưng, nếu bạn muốn nó vừa học vừa lười như bạn, thì tiếc quá, chưa hãng nào lập trình nổi.
• Tóm lại, robot có thể giỏi hơn con người ở những việc cần độ chính xác cao, lặp lại nhiều lần, nhưng để có cảm xúc hay sáng tạo thì… vẫn còn là giấc mơ xa. Chúng ta cứ tận dụng điểm mạnh của robot, và giữ lại chút “đặc sản loài người” cho riêng mình thôi!

• Giúp tiết kiệm thời gian và công sức. Bạn có bao giờ tự hỏi: “Nếu không có robot hút bụi, tôi phải dành bao nhiêu thời gian để quét dọn?” Nếu có, thì câu trả lời chắc chắn là “quá nhiều!”. Robot làm việc một cách tự động, chính xác, và không cần nghỉ ngơi, giúp bạn có thêm thời gian để làm những việc quan trọng hơn, như… ngồi chơi game.
• Giảm thiểu sai sót. Không phải lúc nào bạn cũng làm đúng 100% đâu nhỉ? Đặc biệt là khi công việc lặp đi lặp lại, con người dễ mắc lỗi. Nhưng robot thì khác, chúng được lập trình để làm công việc một cách chính xác mà không cần ngủ, ăn hay đi cà phê. Thế nên, sản phẩm từ robot luôn đồng đều và không có lỗi “nhỏ nhặt” như bạn làm.
• Làm được những việc nguy hiểm. Bạn sẽ chẳng bao giờ bắt một người lính cứu hỏa đi vào đám cháy to để cứu một con chó mắc kẹt trong đó, phải không? Vậy thì để robot làm giúp! Robot có thể làm những công việc nguy hiểm như khảo sát thiên thạch, dọn dẹp chất độc hại, hay thậm chí là thám hiểm các hành tinh mà không sợ hãi (hay cảm thấy mệt).
• Làm việc không mệt mỏi. Bạn có thể thấy mệt mỏi sau một ngày làm việc dài, nhưng robot thì không. Chúng có thể làm việc liên tục 24/7 mà không cần nghỉ ngơi, ăn uống hay… than vãn. Điều này giúp các ngành công nghiệp duy trì sản xuất suốt ngày đêm mà không phải lo lắng về năng suất lao động.
• Giảm thiểu chi phí lao động. Tưởng tượng một dây chuyền sản xuất đầy những công nhân có thể nghỉ phép, nghỉ ốm và đòi tăng lương. Nhưng nếu thay thế bằng robot, bạn sẽ không phải lo các vấn đề đó. Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu có thể khá cao, nhưng về lâu dài, robot giúp tiết kiệm chi phí lao động và nâng cao hiệu quả công việc.
• Hỗ trợ con người trong công việc phức tạp. Đôi khi, những công việc đòi hỏi sự chính xác cao và không thể làm bằng tay con người, ví dụ như phẫu thuật robot, sẽ có ích rất nhiều. Robot có thể giúp bác sĩ thực hiện các ca phẫu thuật khó mà ít có nguy cơ sai sót.
• Robot giúp nâng cao sự sáng tạo. Khi robot đã làm xong những công việc lặp đi lặp lại, con người có thể dành thời gian để sáng tạo và cải tiến quy trình. Hãy tưởng tượng nếu bạn không phải lo chuyện giặt giũ hay rửa bát, bạn sẽ có thêm bao nhiêu thời gian để viết nhạc, vẽ tranh hoặc lập trình những ứng dụng kỳ diệu!
• Tóm lại, robot không phải là đối thủ của chúng ta mà là trợ thủ đắc lực. Chúng không chỉ giúp ta làm việc nhanh hơn, chính xác hơn mà còn mở ra cơ hội để chúng ta làm những việc mà trước đây không tưởng, từ việc giải quyết các vấn đề phức tạp cho đến việc giải phóng thời gian để phát huy khả năng sáng tạo của chính mình.

• Trong sản xuất công nghiệp: Bạn có thể cảm thấy hơi bất ngờ khi biết rằng hầu hết các sản phẩm điện tử, ô tô hay thiết bị gia dụng đều được robot sản xuất. Từ việc hàn gắn linh kiện nhỏ nhất đến lắp ráp cả một chiếc xe, robot giúp các nhà máy tăng năng suất, giảm thiểu sai sót và không bao giờ than thở về việc tăng ca. Không có robot, chắc hẳn bạn sẽ phải đợi rất lâu mới có được chiếc điện thoại mới!
• Trong y tế: Đừng nghĩ robot chỉ có thể làm việc ở nhà máy, chúng còn có thể cứu mạng sống! Người máy phẫu thuật, chẳng hạn, có thể thực hiện các ca mổ chính xác hơn, ít đau đớn hơn và giảm thời gian hồi phục cho bệnh nhân. Ngoài ra, người máy cũng giúp chăm sóc người cao tuổi, hỗ trợ họ trong các công việc hàng ngày như nhắc uống thuốc hay di chuyển trong nhà.
• Khám phá không gian: Chúng ta có thể nhìn thấy robot trên hành tinh Mars, khi những chiếc xe tự hành khám phá bề mặt của sao Hỏa. Người máy đã giúp các nhà khoa học thu thập thông tin về hành tinh này mà không cần phải lo lắng về việc con người phải đối mặt với điều kiện khắc nghiệt ở đó. Chúng làm việc thay chúng ta, và tất nhiên, chúng không hề phàn nàn về việc bị mắc kẹt trong một cái hộp giữa không gian lạnh lẽo!
• Trong nông nghiệp: Trong khi bạn đang tự hỏi tại sao ruộng lúa vẫn chưa cấy xong, thì robot ở các nông trại đang làm việc không ngừng. Những người máy này giúp gieo hạt, thu hoạch hoa màu, thậm chí là phân tích đất đai để đưa ra những quyết định chăm sóc cây trồng chính xác hơn. Thay vì những cánh tay mệt mỏi kéo cày, người máy là người đồng hành giúp nông dân làm việc hiệu quả hơn.
• Trong dịch vụ khách hàng: Chắc chắn bạn đã gặp các chatbot “robot” khi gọi tới các tổng đài dịch vụ khách hàng. Những “trợ lý ảo” này có thể xử lý hàng trăm yêu cầu cùng lúc mà không cần nghỉ giải lao hay cà phê. Mặc dù đôi khi họ có thể khiến bạn cảm thấy như bị trả lời một cách máy móc, nhưng chúng thực sự rất hiệu quả khi giải quyết các câu hỏi đơn giản và giúp giảm tải cho nhân viên thực.
• Trong gia đình: Chắc bạn đã từng thấy robot hút bụi, nhưng bạn có biết còn nhiều loại robot khác giúp cuộc sống của bạn trở nên dễ dàng hơn không? Từ robot lau nhà đến robot làm vườn hay thậm chí là robot giúp bạn nấu ăn, công nghệ đang dần biến ngôi nhà của bạn thành một “sân chơi” công nghệ với đầy đủ các trợ lý người máy!
• Lĩnh vực an ninh: Robot cũng đang được sử dụng để bảo vệ các khu vực, tòa nhà hoặc thậm chí là an ninh tại các sự kiện lớn. Với khả năng tuần tra tự động và nhận diện đối tượng khả nghi, người máy giúp các lực lượng an ninh kiểm tra và bảo vệ một cách hiệu quả mà không cần phải có người giám sát suốt ngày đêm.
• Trong giáo dục: Những người máy đang giúp học sinh tìm hiểu về lập trình, khoa học và toán học theo cách thú vị hơn. Chúng không chỉ là những cỗ máy vô tri vô giác, mà còn có thể tương tác với học sinh, giúp các em phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề. Thay vì chỉ học lý thuyết, học sinh giờ đây có thể học qua những bài học thực tế với các robot.
• Tóm lại, robot không chỉ là những cỗ máy lạnh lùng mà chúng đang dần trở thành một phần của cuộc sống. Chúng giúp làm việc nhanh hơn, chính xác hơn và đôi khi, giúp chúng ta có thêm thời gian để nghỉ ngơi hoặc làm những việc khác. Chắc hẳn tương lai sẽ còn nhiều ứng dụng robot mà chúng ta chưa tưởng tượng ra, vì ai biết được đâu là giới hạn cuối cùng của công nghệ?

• Ngày càng thông minh hơn. Nếu bây giờ người máy chỉ biết làm việc theo lập trình sẵn, thì trong tương lai, chúng sẽ có khả năng học hỏi và cải thiện chính mình. Nhờ vào các công nghệ như học máy (machine learning) và trí tuệ nhân tạo (AI), robot có thể tự động nhận diện tình huống mới và đưa ra quyết định, giống như con người. Có thể một ngày nào đó, người máy sẽ tự phát triển một “cảm xúc” đặc biệt nào đó mà chúng ta chưa hiểu hết!
• Không chỉ làm việc một mình nữa. Người máy trong tương lai sẽ làm việc cùng nhau một cách thông minh và hiệu quả hơn. Bạn có thể tưởng tượng một đội robot làm việc như một nhóm thực sự, phối hợp nhịp nhàng để hoàn thành một nhiệm vụ. Chúng sẽ biết khi nào cần làm việc độc lập và khi nào cần hỗ trợ lẫn nhau. Thay vì một người điều khiển hàng loạt robot, những “đội quân robot” này sẽ tự biết cách điều phối công việc.
• Trở thành trợ lý cá nhân của bạn. Tương lai có thể sẽ là lúc bạn có một trợ lý cá nhân, người bạn đồng hành thông minh, không chỉ giúp bạn dọn dẹp nhà cửa mà còn hỗ trợ bạn trong công việc, lập kế hoạch, thậm chí là làm tài xế cho bạn. Nó sẽ hiểu được thói quen, nhu cầu và sở thích của bạn để đưa ra những gợi ý hợp lý nhất. Có khi, bạn còn phải cạnh tranh với người máy để xem ai là “người bạn thân” của bạn!
• Thay thế nhiều công việc hiện tại. Những công việc nhàm chán, nguy hiểm hay yêu cầu sự chính xác tuyệt đối sẽ được giao cho người máy. Nhờ vào người máy, ngành công nghiệp, y tế và nông nghiệp có thể hoạt động hiệu quả hơn, ít sai sót và tiết kiệm chi phí. Chắc chắn, những công việc như lái xe, giao hàng, hay thậm chí phẫu thuật trong tương lai sẽ có sự tham gia lớn của robot.
• Giúp con người khám phá các môi trường khắc nghiệt. Chắc chắn, khi mà robot trở nên mạnh mẽ hơn, chúng sẽ có khả năng khám phá những nơi mà con người không thể tiếp cận, như các đại dương sâu thẳm, các hành tinh xa xôi, hoặc các khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Những “chiến binh người máy” này sẽ mở ra những cơ hội khám phá chưa từng có.
• Giúp chúng ta sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn. Các người máy y tế sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe, từ chẩn đoán bệnh, phẫu thuật cho đến hỗ trợ điều trị và chăm sóc người cao tuổi. Với khả năng theo dõi và chăm sóc liên tục, người máy sẽ giúp con người giảm thiểu rủi ro sức khỏe và sống lâu hơn, đồng thời giảm tải công việc cho các bác sĩ và nhân viên y tế.
• Tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới. Dù có vẻ như robot sẽ thay thế con người trong nhiều công việc, nhưng điều này cũng mở ra những cơ hội mới cho các ngành nghề liên quan đến thiết kế, bảo trì, và phát triển người máy. Các công việc sáng tạo, nghiên cứu khoa học và lập trình robot sẽ ngày càng trở nên quan trọng.
• Tóm lại, tương lai của robot không chỉ là sự phát triển về khả năng làm việc. Chúng sẽ dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, nâng cao năng suất và hỗ trợ con người trong những nhiệm vụ phức tạp và nguy hiểm. Tuy nhiên, như mọi công nghệ khác, chúng ta cũng cần phải đối mặt với những thách thức về đạo đức, quyền riêng tư và sự phụ thuộc vào công nghệ trong tương lai. Nhưng một điều chắc chắn là người máysẽ không còn chỉ là một khái niệm trong phim khoa học viễn tưởng nữa!

Tham khảo:

Cobot là gì? Ứng dụng của Cobot

Ứng dụng công nghệ tự động hóa trong sản xuất

AI là gì? Ứng dụng của AI