SWOT là gì? Tầm quan trọng của SWOT

Last updated on 16/08/2023

Bạn có bao giờ nghe đến phân tích SWOT và tự hỏi nó là gì và tại sao lại quan trọng đến vậy trong thế giới kinh doanh? Phân tích SWOT là một công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp định hình chiến lược, tăng cường ưu thế cạnh tranh và tận dụng cơ hội trong môi trường kinh doanh không ngừng biến đổi. Hãy cùng khám phá sâu hơn về phân tích SWOT và tầm quan trọng của nó.

Hiểu về SWOT

SWOT là viết tắt của “Strengths, Weaknesses, Opportunities, và Threats” – Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội và Mối đe dọa. Đây là một công cụ phân tích chiến lược giúp đánh giá môi trường nội bộ và ngoại vi của doanh nghiệp, từ đó xác định các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thành công hoặc thất bại của doanh nghiệp.

1. Điểm mạnh (Strengths): các yếu tố tích cực và mạnh mẽ của doanh nghiệp, giúp tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường có thể là thương hiệu, sản phẩm độc đáo, khả năng cung cấp sản phẩm với chất lượng cao …
2. Điểm yếu (Weaknesses) là các yếu tố tiêu cực và hạn chế của doanh nghiệp, cản trở hiệu quả hoạt động và tăng cường mối đe dọa như quá trình sản xuất kém hiệu quả, tài chính không ổn định …
3. Cơ hội (Opportunities) là các yếu tố tích cực từ môi trường bên ngoài có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.
4. Mối đe dọa (Threats) là các yếu tố tiêu cực từ môi trường bên ngoài có thể ảnh hưởng xấu đến doanh nghiệp, là sự cạnh tranh gay gắt, biến đổi chính sách pháp luật, hay khủng hoảng kinh tế.

Phân tích SWOT giúp cung cấp cái nhìn toàn diện và cân nhắc các yếu tố quan trọng trong quá trình định hình chiến lược, tạo ra cơ hội phát triển và đối phó với những mối đe dọa tiềm tàng. Điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả kế hoạch kinh doanh và đưa ra các quyết định thông minh, tạo nên sự thành công bền vững trong môi trường kinh doanh cạnh tranh ngày nay.

Xem thêm: Phân tích SWOT

Ý nghĩa của việc sử dụng mô hình SWOT

Mô hình SWOT có ý nghĩa vô cùng quan trọng và hữu ích trong nhiều lĩnh vực và hoạt động, đặc biệt là trong quản lý doanh nghiệp, lập kế hoạch chiến lược và định hình chiến lược dự án:

• Đánh giá tổng quan: Bằng cách xem xét tổng hợp các yếu tố, người sử dụng có cái nhìn tổng quan và chính xác về tình hình, từ đó cơ sở để định hình chiến lược và đưa ra các quyết định thông minh. Mô hình SWOT giúp đánh giá tổng quan về tình hình nội bộ và môi trường bên ngoài của tổ chức, dự án hoặc cá nhân.
• Xác định rõ ràng các điểm mạnh và điểm yếu của tổ chức hoặc dự án để có thể tập trung vào tận dụng điểm mạnh và cải thiện điểm yếu, từ đó cải thiện hiệu suất và hiệu quả hoạt động.
• Nhận biết và tận dụng các cơ hội tiềm năng từ môi trường bên ngoài. Điều này giúp doanh nghiệp mở rộng, phát triển và cạnh tranh tốt hơn trong thị trường.
• Nhận diện các mối đe dọa tiềm tàng từ môi trường bên ngoài và đưa ra biện pháp ứng phó phù hợp bảo vệ doanh nghiệp khỏi những tác động tiêu cực và đảm bảo sự bền vững trong kinh doanh.
• Dựa trên kết quả phân tích SWOT, người sử dụng có thể định hình chiến lược phù hợp, tập trung vào ưu thế cạnh tranh và phát triển mục tiêu dài hạn.
• Định hướng quyết định: Mô hình SWOT cung cấp thông tin cơ bản và đáng tin cậy giúp quyết định về các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp hoặc dự án.

Ưu và nhược điểm của SWOT

Ưu điểm 

1. Miễn phí và dễ triển khai: Phân tích SWOT không đòi hỏi chi phí lớn và có thể được triển khai bởi bất kỳ ai có kiến thức cơ bản về doanh nghiệp. Không cần tới các chuyên gia hay tư vấn, điều này giúp các doanh nghiệp nhỏ và tài chính hạn hẹp có thể sử dụng công cụ này.
2. Tập trung vào điểm mạnh và yếu của doanh nghiệp: SWOT giúp tập trung vào các điểm mạnh để phát triển và tận dụng cơ hội, đồng thời giảm thiểu các điểm yếu và đối phó với các mối đe dọa. Điều này giúp doanh nghiệp tăng cường lợi thế cạnh tranh và đạt được sự thành công.
3. Tạo ra ý tưởng mới: Phân tích SWOT cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình nội bộ và môi trường bên ngoài, từ đó giúp tạo ra các ý tưởng mới và khám phá cơ hội tiềm năng cho sự phát triển.
4. Hỗ trợ định hình chiến lược: SWOT giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu và định hình chiến lược phù hợp, tập trung vào ưu thế và mục tiêu phát triển.

Nhược điểm 

1. Không chi tiết và định lượng: Phân tích SWOT thường không đi sâu vào chi tiết và không định lượng các yếu tố, dẫn đến việc không biết mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến hiệu suất doanh nghiệp.
2. Chỉ tập trung vào hiện tại và quá khứ: SWOT chủ yếu tập trung vào các yếu tố hiện tại và đã xảy ra trong quá khứ, thiếu khả năng đối phó với các yếu tố không thể đoán trước trong tương lai.
3. Thiếu tính phản biện: Kết quả của phân tích SWOT có thể bị ảnh hưởng bởi những quan điểm chủ quan của người thực hiện phân tích, dẫn đến việc thiếu tính phản biện và khách quan.
4. Cần nhiều nghiên cứu bổ sung: Để có một phân tích SWOT toàn diện và đáng tin cậy, cần thêm nghiên cứu và phân tích bổ sung, đặc biệt khi so sánh với các đối thủ cạnh tranh hoặc xem xét các yếu tố tương lai.

Mặc dù có những hạn chế, phân tích SWOT vẫn là một công cụ hữu ích và tiết kiệm thời gian để đánh giá tình hình tổng quan và định hình chiến lược cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa công cụ này, cần kết hợp với các phương pháp và công cụ khác để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về tình hình kinh doanh.

Các yếu tố trong mô hình SWOT

Mô hình SWOT được trình bày dưới dạng ma trận 4 ô vuông tượng trưng cho 4 nội dung chính là Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats. Tuy nhiên vẫn có thể viết dưới dạng liệt kê các ý từng mục dưới dạng danh sách.

Strength – Điểm mạnh

Điểm mạnh trong mô hình SWOT là những điểm tốt và độc đáo mà tổ chức hoặc doanh nghiệp có. Điều này giúp họ có lợi thế và sẵn sàng tận dụng cơ hội để phát triển và cạnh tranh trong thị trường. Có thể là:

• Thương hiệu mạnh mẽ
• Sản phẩm/ dịch vụ của tổ chức
• Năng lực quản lý xuất sắc
• Kỹ năng chuyên môn độc đáo
• Tài chính
• Đội ngũ nhân viên
• Quy trình, hệ thống kỹ thuật

Một số câu hỏi có thể đặt ra để tìm ra điểm mạnh của doanh nghiệp:

• Khách hàng có yêu thích gì về doanh nghiệp hay sản phẩm của doanh nghiệp?
• Sản phẩm/ dịch vụ của doanh nghiệp có đặc điểm độc đáo gì khác so với những sản phẩm/ dịch vụ cùng ngành trên thị trường.
• Khách hàng có tin tưởng vào thương hiệu hay sản phẩm của doanh nghiệp không?
• Hay những gì mà DN bạn có mà đối thủ của bạn không có?

Hãy trả lời để có cái nhìn tổng thể giúp bạn xác định điểm mạnh cốt lõi của doanh nghiệp.

Weakness – Điểm yếu

Điểm yếu thường là những vấn đề hoặc hạn chế mà tổ chức cần giải quyết hoặc cải thiện để tăng cường hiệu quả kinh doanh và đối phó với cạnh tranh.

Tương tự với Điểm mạnh, một số câu hỏi để có thể tìm ra điểm yếu cần cải thiện, khắc phục của doanh nghiệp:

• Những trở ngại/ thách thức mà doanh nghiệp cần cải thiện?
• Sản phẩm/ dịch vụ của doanh nghiệp có điểm yếu nào mà sản phẩm/ dịch vụ của đối thủ vượt trội hơn.
• Dịch vụ CSKH có đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng không?
• Thương hiệu của doanh nghiệp có gặp vướng mắc gì không?
• Đối thủ đang làm tốt hơn bạn ở điều gì?

Hãy thành thật và thẳng thắn đối diện với điểm yếu của mình và tìm cách khắc phục chúng.

Opportunities – Cơ hội

“Cơ hội” (Opportunities) trong mô hình SWOT là các yếu tố bên ngoài tích cực mà tổ chức hoặc doanh nghiệp có thể tận dụng để phát triển và đạt được thành công. Các cơ hội thường là những xu hướng, sự kiện hoặc thay đổi trong môi trường kinh doanh có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp như

• Tăng trưởng thị trường: Thị trường mục tiêu của doanh nghiệp đang phát triển nhanh chóng, tạo ra cơ hội mở rộng quy mô kinh doanh và thu hút khách hàng mới.
• Công nghệ mới: Sự phát triển và áp dụng các công nghệ mới có thể giúp doanh nghiệp cải tiến sản phẩm, quy trình và cung cấp trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng.
• Mở rộng thị trường và địa bàn: Cơ hội mở rộng thị trường đến các khu vực mới, thậm chí quốc tế, tăng cường khả năng tiếp cận và tăng doanh số bán hàng.
• Hợp tác và đối tác kinh doanh: Hợp tác với các đối tác kinh doanh hoặc nhà cung cấp mới có thể tăng cường khả năng cạnh tranh và mở rộng quy mô hoạt động.

Những cơ hội này cần được nhận ra và nắm bắt kịp thời để đưa ra các chiến lược phù hợp, tận dụng lợi thế và đạt được sự phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh đầy biến đổi.

Threats – Nguy cơ

“Nguy cơ” (Threats) trong mô hình SWOT là các yếu tố bên ngoài tiêu cực có thể gây rủi ro hoặc đe dọa đến sự phát triển và hoạt động kinh doanh của tổ chức hoặc doanh nghiệp. Những nguy cơ này có thể xuất hiện từ nhiều nguồn khác nhau và có thể tác động tiêu cực đến các khía cạnh của doanh nghiệp như

• Cạnh tranh khốc liệt có ảnh hưởng gì đến DN?
• Thay đổi trong nhu cầu và yêu cầu của khách hàng. Nếu doanh nghiệp không thích nghi, họ có thể mất đi khách hàng.
• Thay đổi chính sách và quy định
• Sự phát triển của công nghệ có ảnh hưởng gì đến DN?
• Thiếu hụt nhân lực
• Xu thế thị trường có ảnh hưởng gì đến cho doanh nghiệp trong tương lai không?

Những nguy cơ này cần được xem xét cẩn thận để phát triển chiến lược phù hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực và đối phó với những thách thức trong môi trường kinh doanh.

Cách phân tích và lập chiến lược SWOT chi tiết

Việc mở rộng mô hình SWOT thành ma trận SO, WO, ST, WT giúp cụ thể hóa các chiến lược phù hợp với từng tình huống cụ thể. Dưới đây là các bước chi tiết để thực hiện phân tích và lập chiến lược SWOT:

Thu thập thông tin và phân tích SWOT

Thiết lập ma trận SWOT

Thiết lập một bảng ma trận gồm các yếu tố S, W, O, T, SO, WO, ST, WT để đưa ra cái nhìn trực quan và dễ dàng kết hợp các yếu tố này.

• Phát triển điểm mạnh – Chiến lược S-O: Tận dụng Điểm mạnh của doanh nghiệp để  tạo ra lợi thế cạnh tranh và khai thác những cơ hội mới trên thị trường.
• Tận dụng cơ hội – Chiến lược W-O: Bằng cách khắc phục điểm yếu và nâng cao khả năng của doanh nghiệp, công ty có thể tận dụng tốt các cơ hội và tiến thêm một bước trong phát triển.
• Chuyển hóa rủi ro – Chiến lược S-T: Chiến lược ST tập trung vào việc sử dụng điểm mạnh của doanh nghiệp để giảm thiểu tác động của những rủi ro và nguy cơ từ môi trường bên ngoài.
• Loại bỏ mối đe dọa – Chiến lược W-T: Tập trung vào thiết lập kế hoạch “phòng thủ” để tránh cho những điểm yếu bị tác động nặng nề hơn từ môi trường bên ngoài. Điều này bao gồm việc giảm thiểu tác động tiêu cực từ các yếu tố bên ngoài và nâng cao khả năng đối phó với những nguy cơ.

Phân tích ma trận SWOT

• Xem xét mỗi ô trong ma trận để hiểu rõ hơn về các tương quan giữa điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ.
• Phân tích các ô SO (maxi-maxi), WO (mini-maxi), ST (maxi-mini) và WT (mini-mini) để xác định các chiến lược phù hợp cho từng trường hợp.

Phát triển chiến lược SWOT

• Dựa vào kết quả phân tích ma trận, phát triển các chiến lược phù hợp để tận dụng điểm mạnh và cơ hội, đồng thời khắc phục điểm yếu và đối phó với nguy cơ.
• Đưa ra các kế hoạch và hành động cụ thể để thực hiện các chiến lược đã đề xuất.

Thực hiện và theo dõi

• Triển khai chiến lược đã lựa chọn vào hoạt động thực tế của doanh nghiệp.
• Theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện các chiến lược thường xuyên và điều chỉnh nếu cần thiết để đảm bảo đạt được mục tiêu đề ra.

Đọc thêm

• Top các phần mềm quản lý dự án tốt nhất 2023
• Ứng dụng công cụ quản lý dự án trong doanh nghiệp
• Phương pháp và công cụ quản lý dự án thông dụng
• Phần mềm quản lý dự án digiiPM
• Phần mềm quản lý dự án tốt cần đáp ứng yêu cầu gì?